نظریه آبراهام مزلو : هرم سلسله‌ مراتب نیازهای مزلو

  هرم سلسله‌ مراتب نیازهای مزلو یا به طور خلاصه هرم مزلو، نظریهٔ آبراهام مزلو نظریه‌پرداز کلاسیک مدیریت، در مورد نیازهای اساسی انسان است. این نظریه در میان بینش‌های حاصل از جنبش روابط انسانی در مدیریت مقارن با دوران رکود اقتصادی بزرگ غرب از اهمیت ویژه برخوردار است و نظریه‌ای بنیادین محسوب می‌شود. این نظریه از نظریه‌های محتوایی در مورد انگیزش به شمار می‌آید.

سلسله‌ مراتب نیاز های مزلو

نظریه‌های محتوایی چیستی رفتارهای برانگیخته را شرح می‌دهند و به طور عمده با آنچه در درون فرد یا محیطش می‌گذرد و به رفتار فرد نیرو میبخشد سروکار دارد. به عبارت دیگر این نظریه‌ها، به مدیر نسبت به نیازهای کارکنانش بینش می‌دهند و به او کمک می‌کنند تا بداند کارکنان به چه چیزهایی به عنوان پاداش کار یا ارضاکننده بها می‌دهند. درحالی‌که نظریه‌های فراگردی چگونگی و چرایی برانگیختگی افراد را توصیف می‌کنند. به اعتقاد مزلو نیازهای آدمی از یک سلسله‌ مراتب برخوردارند که رفتار افراد در لحظات خاص تحت تأثیر شدیدترین نیاز قرار می‌گیرد. هنگامی که ارضای نیازها آغاز می‌شود، تغییری که در انگیزش فرد رخ میدهد بدین گونه است که به جای نیازهای قبل، سطح دیگری از نیاز، اهمیت میابد. نیازها به همین ترتیب تا پایان سلسله‌ مراتب اوج گرفته و پس از ارضاء، فروکش میکنند و نوبت به دیگری می رسد.

کاربرد هرم مزلو چیست ؟

هرم سلسله مراتبی مازلو یک نظریه انگیزشی در روانشناسی است که یک مدل پنج لایه از نیازهای انسانی است . این هرم از پایین به بالا شامل نیاز‌هایی با عنوان فیزیولوژیک (غذا، پوشاک و…)، ایمنی (امنیت شغلی و…)، عشق و تعلق (دوستی)، احترام و عزت و شکوفایی است. طبق این هرم پیش از آنکه افراد به نیازهای بالاتر توجه کنند، باید نیازهای پایین‌تر هرم ارضا شود.

این مدل پنج مرحله ای را می‌توان به نیازهای کمبود و نیازهای رشد تقسیم کرد. چهار سطح اول اغلب به عنوان نیازهای کمبود و سطح آخر به عنوان نیاز رشد یا بودن شناخته می‌شود. نیازهای کمبود در مقابل نیاز رشد قرار دارد.

او با ارائه هرم نیازهای مازلو؛ نقش بسزایی در علم روانشناسی  جهان گذاشت و توانست تعریف انسان و انسانیت را در دید بسیاری از افراد عوض کند. از نظر هرم مازلو انسان موجودی ذاتا شرور نیست و می‌تواند شخصیت خود را به مرور زمان ارتقا دهد و سرانجام به خودشکوفایی برسد.

هرم مزلو نیازهای انسان

در نظریه نیاز های مزلو ، نیازهای آدمی در پنج طبقه قرار میگیرد که به ترتیب عبارتند از:

نیاز های زیستی

نیاز زیستی در اوج سلسله‌ مراتب قرار دارند و تا زمانیکه قدری ارضا گردند، بیشترین تأثیر را بر رفتار فرد دارند. نیازهای زیستی نیازهای آدمی برای حیات خود هستند. یعنی: خوراک، پوشاک، غریزه جنسی یا روابط جنسی و مسکن. تا زمانی که نیازهای اساسی برای فعالیت‌های بدن به حد کافی ارضاء نشده‌اند، عمده فعالیت‌های شخص احتمالاً در این سطح بوده و بقیه نیازها انگیزش کمی ایجاد خواهد کرد؛

نیازهای امنیتی نیاز مزلو

نیاز به رهایی از وحشت، تأمین جانی و عدم محرومیت از نیازهای اساسی است. به عبارت دیگر نیاز به حفاظت از خود در زمان حال و آینده را شامل می‌شود.

نیازهای اجتماعی

با احساس تعلق و محبت؛ انسان موجودی اجتماعی است و هنگامی که نیازهای اجتماعی اوج می‌گیرد. آدمی برای روابط معنی‌دار با دیگران، سخت می‌کوشد.

احترام در سلسه مراتب نیاز مزلو

این احترام قبل از هر چیز نسبت به خود است و سپس قدر و منزلتی که توسط دیگران برای فرد حاصل می‌شود. اگر آدمیان نتوانند نیاز خود به احترام را از طریق رفتار سازنده برآورند. در این حالت ممکن است فرد برای ارضای نیاز جلب توجه و مطرح شدن، به رفتار خرابکارانه یا نسنجیده متوسل شود.

خودشکوفایی و خودانگیزشی

یعنی شکوفا کردن تمامی استعدادهای پنهان آدمی؛ حال این استعدادها هر چه می‌خواهد باشد. همان‌طور که مزلو بیان می‌دارد: «آنچه آنسان می‌تواند باشد، باید بشود».

نیاز های مازلو در سازمان به صورت پرداخت حقوق و مزایا و امکانات رفاهی، ایجاد امنیت شغلی و مقررات حمایتی، تشکیل گروه‌های رسمی و غیررسمی در محیط کار، قائل شدن حرمت برای فرد و کار او در مراتب مختلف سازمان و ایجاد امکانات برای شکوفایی توانایی بالقوه افراد ارضا می‌شود. به طبقه‌بندی مذکور دو نیاز «دانش‌اندوزی و شناخت و درک پدیده‌ها» و «نیاز به زیبایی و نظم» نیز اضافه گردید؛ که قبل از نیاز به خود شکوفایی قرار می‌گیرند.

اگرچه نظریه سلسله‌ مراتب نیاز ها مستقیماً برای انگیزش کاری طراحی نشده است. اما می‌توان نتیجه گرفت که با ارضای این نیاز ها، برای فرد، انگیزه به کار در سازمان ایجاد خواهد شد.

نقدهای وارد شده به سلسله مراتب نیازهای مزلو

یکی از ساده‌ترین و نخستین نقدهایی که حتماً به ذهن شما هم رسیده، تعریف سلسله مراتب مازلو برای نیازهاست. اگر صرفاً چند دسته نیاز تعریف می‌شد، مسئله ساده‌تر بود. اما وقتی سلسله مراتب هرم مازلو تعریف می‌کنیم، باید بتوانیم تقدم و تأخر آن‌ها را در عمل اثبات کنیم که مازلو چنین کاری انجام نداده است.

طی دهه‌های اخیر، نقد دیگری هم بر مزلو وارد شد و آن، مردانه بودن این چارچوب (خصوصاً در بحث خودشکوفایی)‌ بود. مردانه بودن به این معنا که خودمحوری نسبتاً بالایی در انگیزه‌های تعریف شده وجود دارد و ارتباط با دیگران (Relatedness) هم، به شکلی بسیار محدود در نظر گرفته شده است. حتی الگوهایی برای اصلاح مزلو بر همین اساس پیشنهاد شده‌اند.

یکی از نقدهای دیگر را هم می‌توانید به سادگی حدس بزنید. مزلو در توصیف ویژگی‌های افراد خودشکوفا، چند نفر را به سلیقه‌ی خود انتخاب کرده و ویژگی‌های بعضاً مشترک زندگی‌نامه‌ی‌ آن‌ها را فهرست کرده است.

چنین روشی برای استخراج این ویژگی‌ها، خصوصاً تعمیم آنها به جامعه‌ بسیار بزرگتر، قطعاً یک ضعف متودولوژیک محسوب می‌شود.

اجرای سلسله‌ مراتب نیازهای ماسلو در محیط کار

استفاده از مدل هرم نیاز های مازلو در زندگی شغلی، ممکن است نقاط قوت و ضعف شما را برجسته کند. یک کارفرما ممکن است راهکارهایی برای تامین بسیاری از این نیازها ارائه دهد، اما شما نیز باید از تأثیر نیازهایتان بر کسب موفقیت در نقش‌ها و وظایف مختلف آگاه باشید. به‌عنوان مثال، اگر با ردشدن و دریافت پاسخ منفی مشکل دارید، فعالیت در حوزه فروش ممکن است باعث شود با چالش‌های بیشتری در رفع نیازهای خود روبه‌رو شوید.

برای دستیابی به بالاترین سطح سلسله‌ مراتب نیاز های مزلو در محل کار، باید خود را شکوفا کنید و بسازید. این به معنای درک مهارت‌ها و توانایی‌های خود و تسلط بر مدیریت آن‌ها است. نیروی انسانی سالم و همکارانی که به سطوح بالاتری از هرم مزلو دست یافته‌اند، برای محیط کار مثبت و پویا ضروری‌اند.

توانایی شناسایی نیازهای خود و اطمینان از تأمین آنها، به شما کمک می‌کند تا فرصت موفقیت خود را افزایش دهید. وقتی احساس امنیت، حمایت، تعلق و قبولیت درونی دارید. نگرش شما ممکن است تأثیرگذار باشد. تعامل و انگیزه، عموماً نظرات تیم را تحت تأثیر قرار می‌دهند. بنابراین، تیم‌هایی که حس می‌کنند نیازهایشان برآورده می‌شود، محیط کاری فرهنگی مثبت و جذابتری خلق می‌کنند.

کارفرمایانی که تعامل و همراهی کمی با کارکنان خود دارند، معمولاً نرخ گردش کاری بالاتری دارند ولی با مشکلات اخلاقی بیشتری و کارکنان ناخشنودی روبرو هستند. با ترویج شادی و اهمیت به حالت روحی خوب در کار، یک سازمان می‌تواند با افزایش تعامل و انگیزه، رضایت شغلی کارکنان خود را افزایش دهد که در نهایت بر بهره وری آن تأثیر می‌گذارد.

هرم مازلو، نیاز های انسانی، آبراهام مازلو، هرم مزلو، سلسله مراتب هرم مزلو. نظریه آبراهام مزلو، سلسله مراتب نیاز انسانی مزلو، نیاز انسانی مازلو، نیازهای مازلو چیست، سلسله‌ مراتب نیاز

منبع: ویکیپدیا