اوراق قرضه اسنادی است که به موجب آن شرکت انتشاردهنده متعهد میشود مبالغ مشخصی (بهره سالانه) را در زمانهایی خاص به دارنده آن پرداخت کند و در زمان مشخص (سررسید) اصل مبلغ را باز پرداخت کند. دارنده اوراق به عنوان بستانکار حق دریافت اصل و بهره آن را دارد ولی هیچ مالکیتی در شرکت ندارد.
اوراق قرضه چیست ؟
اوراق قرضه از اوراق بهادار است و طبق آن صادرکننده به خریدار بدهکار میشود. این سند دارای سررسید است و مبلغ آن در زمان سررسید به وسیلهٔ صادرکننده پرداخت میشود. این اوراق دارای کوپن بهره هستند و بهرهٔ آنها در فواصل زمانی معینی توسط بانک که نمایندگی صدور اوراق را دارد، پرداخت میشود. از نظر سررسید، اوراق قرضه به سه دستهٔ کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدّت تقسیم میشوند. سررسید اوراق کوتاه مدت بین یک تا پنج سال، سررسید اوراق میان مدت بین پنج تا ده سال و سررسید اوراق بلند مدّت معمولاً بیش از ده سال است.
در ایران اوراق قرضه منتشر نمیشود، در مقابل اوراق با درآمد ثابت از قبیل اوراق مشارکت، اوراق خزانه، صکوک شرکتی، اوراق مرابحه، اوراق استصنا و… که با قوانین بانکداری اسلامی تطابق دارد، منتشر میگردد. در ادامه به برخی از ویژگیهای اوراق قرضه که سابقا در کشورمان منتشر میشدند و هم اکنون نیز در کشورهای دنیا رایج است، اشاره خواهیم کرد.
اوراق قرضه دارای مشخصات زیر هستند
- ارزش اسمی : مبلغ پولی است که اوراق قرضه در زمان سررسید ارزش دارد. در واقع مبلغ پولی است که بر روی اوراق قرضه چاپ میشود. همچنین مبلغ مرجع صادر کننده اوراق قرضه در هنگام محاسبه پرداخت سود مورد استفاده قرار میگیرد. به عنوان مثال، سرمایه گذار یک اوراق قرضه را با مبلغ 1,100,000 ریال خریداری میکند و یکی دیگر از سرمایه گذاران بعد از خرید با تخفیف 900,000 ریال، همان اوراق را میبخشد. وقتی که اوراق قرضه به زمان سرسید خود برسد، هر دو سرمایه گذار 1,000,000 ریال از اوراق قرضه را دریافت خواهند کرد.
- نرخ کوپن یا نرخ بهره : نرخ بهره ای است که برمبنای ارزش اسمی اوراق قرضه، پرداخت می شود. این نرخ در طول دوره عمر خود ثابت است ولی در صورت تغییر اعلان خواهد شد. به عنوان مثال اگر نرخ بهره یک برگه اوراق قرضه 10% و ارزش اسمی آن 1,000,000 ریال باشد مبلغ بهره پرداختی سالانه 1,100,000 ریال خواهد شد.
- تاریخ کوپن : تاریخهایی هستند که صادر کننده اوراق قرضه مبلغ بهره را پرداخت میکند. این باز پرداخت در هر دورهای میتواند صورت گیرد.
- تاریخ سررسید :زمانی است که صادرکنندگان اوراق قرضه آن را به ارزش اسمی پرداخت میکند.
- قیمت اوراق قرضه : قیمتی است که صادر کننده در ابتدا اوراق قرضه را فروخته است.
ویژگیهای اوراق قرضه
- دارنده اوراق قرضه در واقع بستانکار شرکت است. او بهعنوان بستانکار، حق دریافت اصل مبلغ اسمی و بهره آن را دارد و حقوق وی در سند قرارداد تعیینشده است. دارنده اوراق قرضه هیچ نوع مالکیتی در شرکت ندارد و چیزی از بابت سود سهم – که به سهامداران پرداخت میشود – دریافت نمیکند.
- اوراق قرضه دارای سر رسید مشخص است. برخی از این اوراق در یک مقطع معین زمانی سررسید میشوند و برخی دیگر بهتدریج سررسید میشوند.
- معمولاً اوراق قرضه دارای ارزش اسمی مشخص هستند.
- اگر ناشر اوراق قرضه ورشکست شود، دارندگان اوراق قرضه در دریافت اصلوفرع سرمایه خود بر صاحبان سهام حق تقدم دارند. اگر شرکتی چند نوع اوراق قرضه منتشر کند، ترتیب اولویت آنها در قراردادهای مربوط، قید میشود.
- بعضی از شرکتها برای ایجاد جذابیت و انگیزه بیشتر در سرمایهگذاران اقدام به انتشار اوراق قرضه با وثیقه میکنند؛ مثلاً ممکن است شرکت، زمین یا ساختمان خود را وثیقه اوراق قرضه قرار دهند. هرچند شرکتهای مشهور و معتبر معمولاً اوراق قرضه بدون وثیقه منتشر میکنند.
- بهطورکلی دارندگان اوراق قرضه در زمینه تصمیمگیری شرکت حق رأی ندارند، هرچند ممکن است که دارندگان انواع خاصی از این اوراق در مواردی از تصمیمگیریهای شرکت(مثل انتشار و فروش اوراق قرضههای دیگر یا در موارد ادغام شرکت در شرکتهای دیگر) حق رأی داشته باشند. البته اگر شرکتی شرایط مندرج در قرارداد اوراق قرضه را رعایت نکند، دارندگان اوراق مذکور میتوانند بر بسیاری از فعالیتهای شرکت اعمال قدرت کنند.
- اگر اوراق قرضه در قالب عرضه خصوصی به خریدار فروخته شود، فقط ناشر و خریدار، طرفهای قرارداد هستند، ولی اگر اوراق قرضه بهطور عمومی به تعدادی زیادی از خریداران فروخته شود، غیر از طرفهای قرارداد شخص دیگری نیز بهعنوان امین به نمایندگی از دارندگان اوراق مذکور بر اجرای تعهدات شرکت نظارت میکند.
مطالب مرتبط
آخرین مطالب کتب
اهمیت یادگیری مهارت نرم برای دانش آموزان
امروزه، با پیشرفت روزافزون فناوری مهارت نرم به یکی از عوامل مهم و تعیینکننده برای موفقیت در زندگی تبدیلشدهاند. در مدارس، دانشگاهها و محیط کاری یادگیری این مهارت بیشتر از هر مکان دیگری احساس میشود و نقش مهمی در موفقیت دانش آموزان دارد. در…