اوراق مشارکت در اصطلاح علم اقتصاد، نوعی از اوراق بهادار است که توسط دولت، شهرداری، شرکتهای دولتی و خصوصی، برای تأمین اعتبار طرحهای عمرانی یا زیرساختی در کشور، منتشر میگردد. تهیهٔ دستورالعمل اجرایی و مقررات ناظر بر انتشار اوراق مشارکت بر عهدهٔ بانک مرکزی است. طبق دستورالعمل بانک مرکزی، اوراق مشارکت اوراق بهاداری هستند که با مجوز بانک مرکزی برای تأمین بخشی از منابع مالی مورد نیاز، طرحهای سودآور تولیدی و خدماتی (به استثنای امور بازرگانی) در چارچوب عقد مشارکت مدنی، توسط سازمان جاری منتشر میشود. در هر ورقهٔ مشارکت، میزان سهم دارندهٔ آن مشخص شدهاست.
اوراق مشارکت
بهبیاندیگر اوراق مشارکت، اوراق بهادار معمولا با نامی است که با قیمت و مدت معین و برای تأمین بخشی از منابع مالی مورد نیاز طرحهای مورد نظر دولت، شهرداریها، شرکتهای بزرگ دولتی و خصوصی و تحت نظارت بانک مرکزی جهت تأمین مالی آنها منتشر شده و بازپرداخت آن توسط دولت یا بانکها تضمین میشود؛ اوراق مذکور از طریق عرضه عمومی به سرمایهگذاران واگذار میشود.
اوراق مشارکت در ایران
برای سالها انحصار اوراق مشارکت در انحصار بانک مسکن بود. این بانک تعیینکننده قیمت اوراق نیز بود که از بهمن ۹۶ با ورود بانک ملی ایران به این بحث، این انحصار شکسته شد و قیمت اوراق کاهش یافت و با کاهش قیمت ارائه آن افزایش یافت. یکی از علل آن فشارهای اقتصادی حاکم بر دولت بود؛ دولت در تلاش است با کمک بانک ملی ایران، از طریق ایجاد تحرک در بخش مسکن ساختارهای اقتصاد را به تحرک وادارد، توزیع بیشتر وام مسکن حجم تقاضا را در بازار مسکن افزایش میدهد و این همان چیزی است که دولت از آن استقبال میکند؛ چرا که دولت بخش مسکن را پیشران اقتصاد میداند.
ویژگیهای اوراق مشارکت
مهمترین ویژگی و برتری اوراق مشارکت نسبت به دیگر اوراق بهادار مانند سهام، ضمانت پرداخت سود است. بدینسان که دارنده اوراق مشارکت اطمینان دارد که سود معین و تضمینشدهای را بهعنوان سود علیالحساب، در بازههای زمانـی مشخص دریافت میکند. اما از آنجا که شرکت یا سازمان منتشرکننده این اوراق نمیتواند خودش، پرداخت سود اوراق را هم تضمین کند، اغلب سود اوراق مشارکتی که در ایران منتشر میشود، از سوی بانکها و موسسات مالی معتبر یا از سوی دولت، تضمین میشود. از این رو، خریدار این اوراق اطمینان دارد که در سررسیدهای معین، سود تعهدشده را دریافت میکنـد.
- قابلیت خریدوفروش در بازار ثانویه
- بازده بدون ریسک برای سرمایهگذاران
- مالکیت بدون حق رأی برای دارندگان اوراق
- معافیت مالیاتی برای سرمایهگذاری در اوراق مشارکت
- تضمین سود و اصل مبلغ سرمایهگذاری برای دارندگان اوراق
- پرداخت سود دورههای معین با کوپنهای ماهیانه، سه ماهانه یا سالانه
- پرداخت سود بهصورت علیالحساب و سود قطعی در سررسید
- تعیین سود ۱۸ تا ۲۲ درصد برای اوراق مشارکت
تفاوتهای اوراق قرضه با اوراق مشارکت
تفاوت اوراق قرضه و اوراق مشارکت در این است که اولا در اوراق قرضه بهدلیل تعیین بهره مشخص، ماهیت آن مطابق با قوانین بانکداری اسلامی نیست و ثانیا در اوراق قرضه برای وام گیرنده، محدودیت خاصی ایجاد نمیکنند، در حالیکه وجوه دریافتی در اوراق مشارکت حتما باید در طرحهای مشخص تولیدی، عمرانی یا خدماتی به کار گرفته شود و سود قطعی آن پس از پایان طرح، محاسبه و به سرمایهگذار پرداخت شود.
توجه داشته باشید که ناشران اوراق قرضه در بازارهای جهانی دارای رتبهبندی ریسک سرمایهگذاری هستند؛ اوراق قرضه دولتی معمولا کمریسک و با بهره پایین است و در مقابل اوراق قرضه شرکتهای خصوصی، با توجه به رتبهبندی آن شرکتها، دارای نرخ بهره بالاتری نسبت به اوراق دولتی هستند. بدیهی است شرکتهایی که ریسک بالاتری دارند، نرخ بهره اوراق قرضه آنها بالاتر و احتمال «نکول» آنها نیز بیشتر است.
مطالب مرتبط
آخرین مطالب کتب
اهمیت یادگیری مهارت نرم برای دانش آموزان
امروزه، با پیشرفت روزافزون فناوری مهارت نرم به یکی از عوامل مهم و تعیینکننده برای موفقیت در زندگی تبدیلشدهاند. در مدارس، دانشگاهها و محیط کاری یادگیری این مهارت بیشتر از هر مکان دیگری احساس میشود و نقش مهمی در موفقیت دانش آموزان دارد. در…