کاهش هزینه و افزایش سرعت دسترسی به اینترنت و مزایای اقتصادی و اجتماعی تجارت الکترونیکی از دلایل اصلی توجه مردم به مبادلات الکترونیکی است. تجارت الکترونیک واژهای است که برای تجارت از طریق سیستمهای اطلاعاتی- ارتباطی بکار میرود. در این مقاله مجله اینترنتی کتب مقدمهای در مورد تجارت الکترونیکی آورده شدهاست.
که هدف از آن، آشنایی با ابعاد و زیرساخت های تجارت الکترونیکی و تبیین نقش و جایگاه انتقال الکترونیکی وجوه و بانکداری الکترونیکی در آن میباشد. سپس توضیحاتی در رابطه با بانکداری الکترونیکی، پرداخت الکترونیکی، مزایا و معایب آنها ذکر شدهاست. در ادامه پول الکترونیکی که یکی از مهمترین زیر سیستمهای پرداخت الکترونیکی است معرفی میگردد و مزایا و معایب آن بررسی میشود. در واقع پول الکترونیکی یک مکانیسم پرداخت ارزش ذخیره شده یا پیش پرداخت شدهاست که در آن مقداری از وجوه یا ارزش که برای مصرفکننده قابل استفادهاست، در یک وسیله و قطعهٔ الکترونیکی ذخیره شده و در تصرف مشتری است.
پول الکترونیکی
بانکداری الکترونیکی میتواند به دو جریان مجزا تقسیم شود: یکی عبارت است از محصولات پول الکترونیکی، به ویژه در شکل محصولاتی که ارزش را ذخیره میکنند. دیگری عبارت است از تحویل یا دسترسی الکترونیکی به محصولات. اینها محصولاتی هستند که به مصرفکننده این امکان را میدهند. تا از وسایل ارتباطی الکترونیکی استفاده کرده و به این ترتیب به خدمات پرداخت قراردادی دسترسی داشته باشند.
به عنوان مثال: استفاده از یک کامپیوتر شخصی یا شبکهٔ کامپیوتری (نظیر اینترنت) برای پرداخت کارت الکترونیکی یا ارسال دستوری برای انتقال وجوه بین حسابهای بانکی. از آنجاییکه پول الکترونیکی همچنان در مراحل اولیهٔ پیشرفت است، هنوز تعریف واحدی از پول الکترونیکی وجود ندارد و اشخاص مختلفی پول دیجیتالی را به روشهای متفاوتی تعریف کرده و توضیح دادهاند.
جامعهٔ اروپا در پیش نویس دستورالعمل خود، پول دیجیتال را بدینگونه توصیف نموده است:
- بر روی قطعهای الکترونیکی همانند تراشهٔ کارت یا حافظهکامپیوتر به صورت الکترونیکی ذخیره میشود.
- به عنوان یک وسیلهٔ پرداخت برای تعهدات اشخاصی غیر از مؤسسهٔ صادرکننده، پذیرفته میشود.
- بدین منظور ایجاد شدهاست که به عنوان جانشین الکترونیکی برای سکه و اسکناس در دسترس و اختیار استفاده کنندگان قرار گیرد.
- به منظور انتقال الکترونیکی وجوه و پرداختهای با مقدار محدود ایجاد شدهاست.
مشاور امور مصرف کنندگان آمریکا، پول الکترونیکی را به این عنوان توصیف نمودهاست. پولی است که به صورت دیجیتالی به گردش درمی آید و میتواند به صورت کارت هوشمند یا کارتهایی که در آنها ارزش ذخیره شده، یا کیف پول دیجیتال ارائه شود.
همچنین میتواند در پایانهٔ فروش استفاده شده یا بدون دخالت هیچ شخص دیگری و مستقیماً به صورت شخص به شخص مورد استفاده قرار گیرد. و نیز میتواند از طریق خطوط تلفن به سوی بانکها یا دیگر ارائه دهندگان خدمات یا صادرکنندگان (پول الکترونیک) به حرکت درآمده یا خرج شود.
ویژگی های پول الکترونیکی
- ارزش بر روی قطعه یا وسیلهٔ الکترونیکی و به صورت الکترونیکی ذخیره میشود. محصولات گوناگون از لحاظ اجرای تکنیکی متفاوت هستند. در پول الکترونیک مبتنی بر کارت، یک قطعهٔ سختافزاری کامپیوتری که مخصوص بدان و قابل حمل بوده و نوعاً یک ریزپردازندهاست. در یک کارت پلاستیکی جای گیرد در حالیکه در پول الکترونیکی مبتنی بر نرمافزار، از یک نرمافزار تخصصی و مخصوص که بر روی کامپیوتر شخصی نصب شده، استفاده میشود.
- ارزش موجود در پول الکترونیکی به چند طریق و به صورت الکترونیکی منتقل میشود. برخی از انواع پول الکترونیک امکان انتقال موازنههای الکترونیکی را مستقیماً از یک مصرفکننده به دیگری و بدون دخالت شخص ثالث فراهم میآورند. و آنچه که بیشتر متداول و مرسوم است آن است که تنها پرداختهای مجاز و ممکن، پرداخت از مصرفکننده به تاجر و همچنین امکان بازخرید ارزش پول الکترونیکی برای تجار است.
- قابلیت انتقال، محدود به معاملاتی است. که سابقهٔ آنها ثبت و ضبط باشد. در اکثر روشها و رویههای محصول، برخی از جزییات معاملات بین تاجر و مصرفکننده در یک پایگاه دادهٔ مرکزی ثبت و ضبط میشود. که قابل نمایش و ارائه هستند. در مواردی که معاملات بهطور مستقیم بین مصرف کنندگان امکانپذیر باشد. این اطلاعات بر روی دستگاه شخصی مصرفکننده ضبط میشود.
- تعداد شرکا و طرفینی که به نحو کار کردی و مؤثر در معاملات پول الکترونیکی دخیل و درگیر هستند، بسیار بیشتر از معاملات قراردادی است. عموماً در معاملهٔ پول الکترونیکی، چهار دسته از افراد دخیل هستند: صادرکنندهٔ ارزش پول دیجیتالی، اپراتور شبکه، فروشندهٔ سختافزارها و نرمافزارهای خاص و ویژه، نقل و انتقال دهنده و تسویهکنندهٔ معاملات پول الکترونیکی. صادرکنندهٔ پول دیجیتال مهمترین شخص در این میان است. در حالیکه اپراتور شبکه و فروشنده، ارائه کنندگان خدمات فنی هستند. و نهادهای انتقال دهنده و تسویهکنندهٔ پول الکترونیکی، بانکها یا شرکتهایی با ماهیت بانک هستند. که خدماتی را ارائه میدهند که مشابه با خدماتی است که برای دیگر ابزارهای پرداخت بدون پول نقد نیز ارائه میشود.
- موانع فنی و اشتباهات انسانی میتواند اجرای معاملات را مشکل یا غیرممکن سازد. درحالیکه در معاملات مبتنی بر کاغذ چنین مشکلی با این حجم وجود ندارد.
انواع پول الکترونیکی
پول الکترونیکی را به شیوههای مختلف تقسیمبندی مینمایند، در یکی از تقسیمبندیها پول دیجیتالی را به دو دسته تقسیم مینمایند:
شناسایی پول الکترونیکی
این نوع پول الکترونیکی حاوی اطلاعاتی درباره هویت مالک آن میباشد که تا حدودی مانند کارتهای اعتباری است. این پولها دارای قابلیت ردگیری میباشند و هویت دارنده آن قابل شناسایی است. این پول در دو روش پیوسته و ناپیوسته قابل استفاده می باشد.
پول الکترونیکی غیرقابل شناسایی (بینام و نشان)
این نوع پول دیجیتالی خصوصیت مخفی بودن هویت فرد دارندهاش، را در بردارد، و از این لحاظ درست مانند پول کاغذی سنتی عمل میکند. هنگامی که پول دیجیتالی از حسابی برداشت شد. بدون هیچ ردپایی میتوان آن را خرج نمود و با توجه به این نکته که هنگام ایجاد کردن که از امضاهای نامشخص استفاده میشود. امکان پیگیری آن برای هیچ بانکی وجود ندارد.
پولهای الکترونیکی به دو دسته تقسیم می شوند
پول الکترونیکی پیوسته
پول الکترونیکی ناپیوسته
پرداخت الکترونیکی
زمان شروع پرداخت الکترونیکی را میتوان سال ۱۹۱۸ میلادی دانست، یعنی هنگامی که بانکهای فدرال رزرو آمریکا به انتقال وجوه از طریق تلگراف میپرداختند. پرداخت الکترونیکی اشکال گوناگونی دارد که میتوان آن را به دو دستهٔ اصلی تقسیم کرد:
- سیستمهای پرداخت برای معاملات عمده فروشی
- سیستمهای پرداخت برای معاملات خرده فروشی
در چنین مکانیسمهایی پرداخت به صورت برخط نیز وجود دارد و از طریق بررسی و کنترل زاویای مختلف سیستم، اعمال میشود. تعدادی از ابداعات در محدودهٔ پرداختهای الکترونیکی جزیی (خرده فروشی) به عنوان پول الکترونیکی شناخته شدهاند.
این ابداعات که در حال حاضر نیز در مرحلهٔ اول توسعه و پیشرفت قرار دارند، بالقوه دارای این قدرت هستند. که قواعد حاکم بر پول نقد را در مورد پرداختهای خرده فروشی به چالش میکشد و در عین حال میتوانند معاملات خرده فروشی را هم برای مصرفکننده و هم برای تجار، سادهتر و ارزانتر گردانند.
در این زمینه ادعا شدهاست که پول الکترونیکی مفهومی جدید از کیف پول را ارائه مینماید. سیستم پرداخت تجاری برای اینترنت پایه گذاری شد و راه دولتها را برای پرداخت بصورت الکترونیکی، تغییر داد. و انقلابی را در گردش ارزش (پول) از طریق خطوط تلفن و امواج (الکترونیکی) پدید آوردهاست.
ویژگیهای سیستمهای پرداخت الکترونیکی
امنیت: ایمن شدن اطلاعات به معنای جلوگیری از تحریف و دستیابی به اطلاعات توسط افراد غیرمجاز
تقسیم پذیری: بیشتر فروشندگان تنها کارتهای اعتباری را برای دامنهای حداقل و حداکثر قبول میکنند. بنابراین هرچه دامنه قبول پرداختها را زیادتر کند امکان پذیرش بیشتری دارد
قابلیت بررسی: سیستم باید تمام عملیات مالی را ثبت کند تا در صورت لزوم بتوان اشکالات و خطاهای احتمالی را ردیابی کرد
قابلیت اطمینان: سیستم باید بقدر کافی مستحکم باشد تا کاربران در صورت قطع برق پولها را از دست ندهند.
گمنامی: این مطلب با حریم خصوصی ارتباط دارد یعنی برخی خریداران تمایل دارند هویت و مشخصات خرید هایشان گمنام باقی بماند
عدم تکذیب: یک سیستم پرداخت اینترنتی باید گروههای درگیر را مطمئن و متعهد سازد. گروهی که نتواند معاملات را انکار کرده یا بطور غیرقانونی از زیر آن شانه خالی کند.
مطالب مرتبط
یک دیدگاه
دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ
آخرین مطالب کتب
اهمیت یادگیری مهارت نرم برای دانش آموزان
امروزه، با پیشرفت روزافزون فناوری مهارت نرم به یکی از عوامل مهم و تعیینکننده برای موفقیت در زندگی تبدیلشدهاند. در مدارس، دانشگاهها و محیط کاری یادگیری این مهارت بیشتر از هر مکان دیگری احساس میشود و نقش مهمی در موفقیت دانش آموزان دارد. در…
در آینده ای نه چندان استفاده از ارز دیجیتال بسیار کارآمدتر خواهد بود 🙂