بورس چیست ؟

بورس به بازاری سازمان‌یافته اطلاق می‌شود که قیمت‌گذاری، خرید و فروش کالا، قرارداد آتی و اوراق بهادار در آن انجام می‌پذیرد. به روایتی واژه بورس از نام خانوادگی شخصی به نام «واندر بورس» اخذ شده که در اوایل قرن پانزدهم میلادی در شهر بروژ، بلژیک می‌زیسته و صرافان شهر در مقابل خانه او گرد هم می‌آمدند و به دادوستد کالا، پول و اوراق بهادار می‌پرداختند.

این نام بعدها به کلیه اماکنی اطلاق شد که محل دادوستد پول، کالا و اسناد مالی و تجاری بوده‌است. بورس به دو نوع بورس کالا و بورس اوراق بهادار طبقه‌بندی می‌شود. در بورس کالا، کالا و در بورس اوراق بهادار، سهام و اوراق قرضه مورد معامله قرار می‌گیرد. هرچند کلمه بورس عموماً در معنی بورس اوراق بهادار به کار گرفته می‌شود. 

بورس چیست ؟

بورس کلمه‌ای فرانسوی است که معنای آن در زبان فرانسه کیف پول می‌باشد. برای شناخت بورس و آشنایی بیشتر با آن بهتر است از “بازار” و تعریف آن شروع کنیم. در یک تعریف ساده، می‌توان گفت که، بازار مکانی است که در آن خرید و فروش صورت می‌گیرد؛ و ساده‌تر این است که بگوییم هرگاه شرایطی فراهم شود که بین خریدار و فروشنده رابطه‌ برقرار شود و معامله‌ای صورت پذیرد بازار تشکیل شده است. در بازارها به طور کلی دو نوع دارایی، دارایی‌های واقعی و دارایی‌های مالی، مورد معامله قرار می‌گیرند. دارایی‌های واقعی همان دارایی‌های فیزیکی هستند مثل زمین، ساختمان و انواع کالا مانند ماشین، لوازم خانگی و …. اما دارایی‌های مالی دارایی‌های کاغذی و بهتر بگوییم اسنادی هستند، مثل سهام و اوراق مشارکت. بورس‌ بازاری است که در آن دارایی‌های مختلف مورد معامله قرار می‌گیرد.

اگر بخواهیم به زبان ساده‌تر بیان کنیم؛بورس بازاری است که در آن معامله گران می توانند موارد مختلفی را خرید و فروش کنند. بورس اوراق بهادار بازاری است که شرکت های سهامی عام زیر نظر سازمان بورس سهام خود را در آن عرضه میکنند و عده ای که خریدار هستند سهم این شرکت ها را می خرند. خریداران سهم می توانند شرکت های بزرگ سرمایه گذاری باشند و یا فردی مثل من و شما. هرکس هم به اندازه پولی که دارد می تواند سهم بخرد. حداقل مبلغ برای خرید سهم یک شرکت در بورس ایران ۱۰۰ هزارتومان است.همچنین در بورس اوراق بهادار خرید و فروش اوراق مشارکت نیز صورت می گیرد که قوانین خاص خود را دارد.

برای مثال شرکت سایپا را در نظر بگیرید که بخشی از سهم خود را در بازار بورس عرضه کرده است( فرض را بر این میگیرم که ۴۵ درصد از سهم خود را عرضه کرده باشد). اگر ارزش کل سایپا با تمام داریی هایش یک میلیارد تومان باشد از این مبلغ ۴۵۰ میلیون آن را در بورس عرضه میکند. خریداران حقیقی (که من و شما می شویم ) و حقوقی ( که شرکت های سرمایه گذاری می شوند ) ۴۵ درصد عرضه شده توسط سایپا را می خرند و از این پس به عنوان سهام دار سایپا به حساب می آیند.

انواع بورس

• بورس کالا

بازاری که در آن خرید و فروش کالاهای معین صورت می گیرد و به طور منظم و دائم فعال است بورس کالا نام دارد. در بورس کالا معمول مواد خام و مواد اولیه مورد معامله قرار می گیرد. هر بورس کالایی را با نام همان کالایی که مورد معامله قرار می گیرد نامگذاری می کنند. مثل بورس نفت و بورس گندم.

• بورس ارز

در بورس ارز، همان طور که از نام آن مشخص است، کار خرید و فروش پول های خارجی انجام می گیرد. این بورس در کشور ایران فعال نیست اما در کشورهای پیشرفته فعالیت چشمگیری دارد.

• بورس اوراق بهادار

در بورس اوراق بهادار دارایی های مالی از قبیل سهام، اوراق مشارکت و… مورد معامله قرار می گیرد. در ایران، به بازار خرید و فروش اوراق بهادار که به طور رسمی و دائمی در محل معینی تشکیل می شود “بورس اوراق بهادار” می گویند.

انواع بورس در ایران

در ایران انواع بورس به ۴ دسته تقسیم می شوند که هرکدام شرکت مربوط به خود را دارند. این بازار ها شامل بورس، فرابورس ، بورس کالا و بورس انرژی می باشد و همگی اینها زیر نظر سازمان بورس و اوراق بهادار تهران فعالیت می کنند.ما در ایران بورس ارز برای معاملات و تبادلات و سرمایه گذاری ارز های خارجی به شکل مرسوم جهانی نداریم و خرید و فروش ارز بصورت دستی در بازار آزاد و صرافی ها انجام می شود.

بورس ایران

بورس اوراق بهادار تهران در سال ۱۳۴۶ و فرابورس ایران نیز در ۱۹ آبان ۱۳۸۷ افتتاح شد.

بورس ایران از عوامل زیر رنج می‌برد:

• تأثیرات سیاست‌های خارجی ایران در بورس
• وابستگی شدید واردات و صادرات ایران به حامیان سیاسی ایران
• مدیریت داخلی کشور در تناقض با فعالیت تولید داخلی

بورس چیست و انواع آن ، بورس چیست به زبان ساده